رفع جوش و آکنه | درمان دارویی و لیزر

تشکیل آکنه ها روی پوست بر اثر علل متعددی اتفاق می افتد وبرای یافتن دلایل پیدایش آنها باید تک تک این عوامل بررسی شوند. اگر یکی از این عوامل در بررسی ها در نظر گرفته نشده باشند ، درمان با شکست مواجه شد.

دنباله مطلب | رفع جوش و آکنه

یکی از بیماریهای شایع دوران جوانی آکنه یا غرور جوانی است که حدود ۸۰-۷۰% شیوع دارد. گرچه این بیماری بر سلامتی انسان اثری ندارد ولی آثار آن بر چهره، باعث مختل شدن زندگی و فعالیت فرد شده و حتی باعث افسردگی و اضطراب می شود.

بنابراین تقاضا برای درمان این بیماری با پیشرفت زندگی رو به فزونی است چرا که در قدیم الایام این بیماری را مختص سنین جوانی مطرح کرده و بدون درمان رها می کردند ولی همانطور که می دانیم هر گونه التهاب می تواند عوارض خاص خود از جمله لکهای تیره، اسکارهای فرو رفته یا برآمده ای به همراه داشته باشد که آثار آن بر چهره برکیفیت زندگی فرد تاثیر گذار است.

از طرفی بسیاری بیماران معتقدند درمان آکنه سودی نداشته و آن را نیمه کاره رها می کنند، در حالیکه باید بدانیم درمان آکنه طولانی مدت است و حتی گاهی سالها طول می کشد و دانستن این نکته ضروری است که درمان آکنه حداقل ۶ ماه باید انجام شود. از طرف دیگر آکنه ممکن است از نظر دیگران خفیف و نامشخص باشد ولی با این حال برای خود فرد بسیار قابل توجه بوده و باعث خجالت و حتی عصبی شدن او می گردد. لذا نمی توان این افراد را با این توصیه که بیماریشان کم اهمیت است، راضی کرد و بایستی به تقاضای آنها برای درمان پاسخ گفت. جهت درمان آکنه ابتدا باید طبقه بندی آن را بدانیم.

آکنه بر اساس شدت به انواع زیر طبقه بندی میشود.

آکنه خفیف : به صورت جوشهای زیر پوستی یا ضایعات التهابی خفیف مشخص می شود.
آکنه متوسط : با تعداد بیشتر جوشهای زیر پوستی، جوشهای عمیق تر و گاهی چرکی مشخص می شود ولی این ضایعات اسکار مشخصی به جای نمی گذارند.
آکنه شدید : با ضایعات چرکی و عمیق با تعداد زیاد و التهاب و جوشگاه (اسکار) مشخص می شود.
آکنه خیلی شدید : با جوشهای کنار هم فراوان که حتی گاهی با مجاری عمیق به هم متصل شده و جوشهای عمیق و ملتهب و اسکار مشخص میشود.

همکاری بیمار در درمان موفق رفع جوش و آکنه پارامتر مهمی است که پزشک باید جهت رضایت بخش بودن درمان آن را در نظر بگیرد. در درمان آکنه خفیف، استفاده از ترکیبات موضعی کافی است. با مصرف این ترکیبات می توان از پیدایش ضایعات جدید نیز پیشگیری کرد. از انواع این ترکیبات موضعی می توان رتینوئیدها را نام برد. گرچه باید متذکر شد که در ابتدای درمان، تحریک پوست و تشکیل جوشهای چرکی ممکن است دیده شود ولی بیمار نباید مایوس شود و درمان باید ادامه پیدا کند. از انواع ترکیبات موضعی موثر در درمان آکنه خفیف می توان به ترتینوئین، آداپالن، تازاروتن، آزلائیک اسید، سالیسیلیک اسید و آلفاهیدروکسی اسید اشاره کرد.

در بعضی موارد از سوزاندن کومدونها و جوشهای زیر پوستی یا خارج کردن آنها می توان کمک گرفت. ولی در صورتیکه بیمار غیر از جوشهای زیر پوستی، چند ضایعه چرکی نیز داشته باشد. می توان از یک آنتی باکتریال موضعی هم کمک گرفت. باید متذکر شد که ترکیبات آنتی باکتریال موضعی حتما باید روزانه ۲ بار مصرف شود.

عوامل آنتی باکتریال مثل بنزوئیل پراکساید، آزلائیک اسید و آنتی بیوتیکهای موضعی مانند کلیندامایسین و اریترومایسین در رفع جوش و آکنه مفید است و مصرف مداوم آنها میزان التهاب و تعداد ضایعات را کاهش قابل توجهی می دهد. مدت زمان مصرف آنتی بیوتیکهای موضعی ۴-۳ هفته است و در صورت ترکیب شدن با بنزوئیل پروکسید اثر بخشی آن بیشتر شده و مقاومت باکتریها کاهش می یابد.

در صورتیکه بیمار ضایعات با شدت بیشتری داشته باشد، درمان خوراکی برای رفع جوش و آکنه توصیه میشود، خصوصا در بیمارانی که اسکار آکنه از نظر ظاهری و روانی بر فرد تاثیر گذار است و یا افرادیکه دچار لک تیره در محل جوش می شوند و یا شانه پشت و قفسه سینه آنها درگیر است. درمانهای خوراکی شامل آنتی بیوتیکها، درمانهای هورمونی و رتینوئیدهای خوراکی (ایزوترتینوئین) هستند.

با توجه به این موضوع که عامل آکنه چند فاکتوری است و عدم تعادل هورمونی، استرس، چربی پوست و ژنتیک در بروز آن نقش دارند، رفع جوش و آکنه خصوصا در خانمها باید پس از بررسی کامل از لحاظ هورمونی انجام پذیرد. بعلاوه باید به آنها متذکر شد که بعضی آنتی بیوتیکها با داروهای جلوگیری کننده حاملگی تداخل دارند و باعث افزایش شانس بارداری میشوند، لذا در صورت مصرف آنتی بیوتیکها جهت پیشگیری از بارداری با پزشک متخصص زنان و زایمان مشاوره انجام دهند.

آنتی بیوتیکهای خوراکی باید حداقل ۸-۶ هفته و حداکثر ۴ ماه یا بیشتر در بیمارانی که درمانهای دیگر را نمی توانند تحمل کنند، استفاده شود. بعلاوه می توان همزمان داروهای موضعی مثل رتینوئیدهای موضعی را نیز به کار برد. از طرفی ممکن است با قطع دارو، ضایعات عود کنند که در این مورد درمان باید ادامه پیدا کند.

اگر ضایعات آکنه ای پس از درمان آنتی بیوتیک بدتر شد، مقاومت باکتری یا وجود آکنه با باکتریهای گرم منفی مطرح است که در این صورت بایستی حتما با پزشک مشورت شود تا آنتی بیوتیک تجویزی تغییر کند و در بعضی موارد رتینوئیدهای خوراکی (ایزوترتینوئین) تجویز شود.

در زنانی که مبتلا به افزایش میزان هورمون مردانه (آندروژن)، موی زائد، ریزش مو به شکل مردانه، ترشح شدید چربی و یا شروع آکنه در نوجوانی هستند و یا علائم پیش از قاعدگی شدید دارند و یا حتی آکنه در محل رویش مو ایجاد می شود، بهتر است از درمانهای هورمونی استفاده شود. خصوصیت این داروها این است که باعث کاهش و جلوگیری از تولید آندروژن شده و علائم مربوطه از قبیل ریزش مو، موی زائد و افزایش ترشح چربی را کاهش می دهند.

این ترکیبات شامل سیپروترون استات، اسپیرونولاکتون و فلوتامید هستند که طبق توصیه پزشک بایستی مصرف شوند. و اما در بیمارانی که با وجود درمانهای فوق، ضایعات عود کرده اند یا با درمانهای طولانی مدت بهبودی نداشته اند، ایزوترتینوئین جزو برنامه درمانی رفع جوش و آکنه است. با وجود عوارض متعددی که برای این دارو مطرح است، در بعضی موارد بعنوان آخرین خط درمان باید مصرف شود و در چنین مواردی ارزیابی آزمایشگاهی بصورت ماهانه الزامی است. این دارو در بیمارانی که دچار اختلالات روانی ناشی از آکنه، اسکارهای قابل رویت و فولیکولیت با باکتری گرم منفی هستند، نیز به کار می رود.

طول دوره درمان ۶-۴ ماه است و گاهی درمان طولانی تر با مقدار کمتر دارو لازم است. یادآوری این نکته ضروری است که در پایان ماه اول درمان، ممکن است ضایعات بدتر شوند ولی در پایان ماه دوم شاهد روند رو به بهبودی هستیم. از عوارض جانبی ایزوترتینوئین، می توان اثر بر سطح چربی خون، عوارض گوارشی، عضلانی- اسکلتی، روانی و عوارض چشمی و جلدی را نام برد.

از عوارض بسیار شایع این دارو خشکی لبها است که به توصیه پزشک باید از ترکیبات نرم کننده لب استفاده کرد. یکی از عوارض بسیار مهم آن خاصیت سمیت آن برای جنین است و بایستی با ۲ تست منفی بارداری شروع شود و تست بارداری بصورت ماهیانه انجام شود. بعلاوه در هنگام مصرف این دارو باید از مصرف تتراسایکلین، ویتامین A و آسپرین با دوز بالا جلوگیری کرد. امروزه با کمک لیزر و فتودینامیک تراپی که به معنای کاربرد نور در درمان آکنه است، موفقیتهایی در درمان آکنه متوسط تا شدید بدست آمده است.

از طرفی پیلینگ های شیمیایی خصوصا سالیسیلیک اسید باعث بهبود ضایعات آکنه ای و بهبود بافت پوستی شده و حتی از پیدایش آکنه های جدید تا حد زیادی جلوگیری می کند. که کاربرد این موارد به تجربه پزشک و نوع آکنه فرد بستگی دارد.

از موارد حائز اهمیت استفاده از مواد آرایشی است. بیماران باید توجه داشته باشند که مواد آرایشی مورد استفاده آنها باید غیر کومدوژن(غیر جوش زا) باشد و بعلاوه تحریک کننده نبوده، ضایعات را بپوشانند.استفاده از مواد آرایشی نامرغوب و با پایه چربی باعث بدتر شدن ضایعات و عدم تاثیر درمانهای پزشک می گردد.بیماران باید توجه داشته باشند که ممکن است با یکبار درمان، نتیجه کامل و عالی بدست نیاید و گاهی ۲ تا ۳ بار درمان تکرار میشود.

به طور خلاصه رفع جوش و آکنه با یکی از روشهای زیر قابل درمان است:

درمان های موضعی ساده رفع جوش و آکنه : این درمان شامل استفاده از محلول ها و محصولات موجود در داروخانه ها می شوند، که با کاهش چربی پوست، کشتن باکتری ها و بهبود دفع سلول های مرده، به بهبود جوش ها کمک می کنند. این محصولات برای جوش ها و آکنه های ضعیف و معتدل مفید می باشند.